Yılbaşı Bitkisi kış aylarının çiçeğidir. Kasım - Aralık – Ocak aylarında çiçeği görülür. Etli, narin yapraklı, göz alıcı sarkık formlu katmerli güzel renkli çiçekleri vardır. Yapraklar yuvarlak dişli testere şeklinde iç içe geçmiş görünümdedir.
Tür olarak birkaç tür, hibrit ve kültivarlar sayılabilir. Eskiden Türkiye’de yaygın olarak yetiştirilen, günümüzde ise sadece halk arasında elden ele dolaşan, ticari üretimi satışı artık yapılmayan yılbaşı kaktüsü türü: Schlumbergera russelliana’dır. Bunun yaprak denebilecek parçaları sade yapılıdır. Şimdi ise her yerde ticari üretimi ve satışı yapılan tür: Schlumbergera truncata. Daha doğrusu bunun çeşitli kültivarları ve hibritleri. Bu türlerin her bir parçasında kıskaç gibi uzantılar bulunuyor. Yılbaşı kaktüslerinin İngilizcedeki isimleri Thanksgiving Cactus, Christmas Cactus, Holiday Cactus, Zygocactus…
Sonbahar sonundan mayıs ayına kadar birkaç parti çiçeklenme girişimlerinde bulunurlar. En çok kış başında çiçeklenmeleri yaygındır. Diğer aylarda çiçek açabilmeleri türüne, kültivarına göre ve bulundukları yerin şartlarına göre değişir.
Yılbaşı kaktüsünün çiçek açması için yaz sonundan itibaren dışarda tutulmalı. Git gide gündüzün kısalmasını ve serinlerin artmasını hissetmeli. Ekim ayında sulamayı bir hayli azaltın. Kasım boyunca hiç sulamayın. Aralıkta az miktarda sulamaya devam edin. Tomurcuklar ne zaman belirirse o zaman içeri almalısınız. İçeri aldığınızda toprak fazla ıslak olmamalı ki ev havasına kolay alışsın. Ayrıca bulunduğu yer çok havadar (sık sık pencereden esinti alan bir yer) olmalı. Yoksa bütün tomurcuklarını döker.
Öncelikle mümkün ise yazın dışarı çıkarın , yarısı gölge bir yere yerleştirin . Eylül – ekim aylarında serin bir yere alın ve suyunu iyice azaltın . Kasım en başında asıl adına alın ve sulamayı artırın . Sulama suyuna az miktarda besin ekleyebilirsiniz . Tomurcuktayken kesinlikle yerinden oynatmayın . Çiçekleri bittikten bir sonra sulamayı tekrar azaltın . Bu biçimde her yıl bol çiçek açacaktır .
Yılbaşı Çiçeği pratik yetişen bir çiçek ancak bir takım istekleri vardır . Dinlenme periyotlarına gereksinim duyar .
ISI
Yılbaşı çiçeğinden bol çiçek alabilmek için daima serin ortamda bulundurmak gerekir.(12-15 c.)Oda ısısında tomurcuk sayısı çok az, çiçek ömrü ise kısa olur.
IŞIK
Direkt güneş görmeyen aydınlık bir yer iyidir.( 12 – 15 c . ) Ormanlarda ağaç dalları üzerinde yaşadıklarını düşünürsek direkt güneş değil alacalı güneş, filtrelenmiş güneş gerektiğini anlarız. Orman altı bitkileri olmadıkları için koyu gölge iyi değil. Sabah erkenden veya akşam direkt güneş alabilmeliler. Aralık ortasından şubat ortasına kadar bütün gün direkt güneş almalarında sakınca yok. Yaz boyunca öğle civarı güneşi kesinlikle filtrelenmiş olmalı veya hiç olmamalı. Şiddetli aydınlık yeterli.
SULAMA
Çiçekteyken ve yazın düzenli sulayın. Dinlenme zamanı suyu iyice azaltın.Kasım başında asıl yerine alın ve sulamayı artırın. Sulama suyuna az miktarda besin ekleyebilirsiniz. Tomurcuktayken kesinlikle yerinden oynatmayın. Çiçekleri bittikten sonra sulamayı tekrar azaltın. Bu şekilde her yıl bol çiçek açacaktır.
Yaz boyunca eğer dışarda esintili yerde tutuyorsanız toprak yarıdan fazla kuruduğunda, diğer şartlarda ve diğer zamanlarda toprak iyice kuruduğunda sulayın. Su iyice dinlendirilmiş, tortusundan arınmış olmalı. Suyu bol miktarda ama bir defada kesintisiz, yavaşça dökerek sulayın. Saksı altındaki deliklerden en az saksı hacminin yarısına yakın su akıp gidecek miktarda su kullanmalısınız. Saksı altında tabakta su beklememeli, alt deliklerden hemen çıkıp gitmeli. Hiçbir sulamada toprak suya iyice doymamalı.
Çiçekleri bittikten bir sonra sulamayı tekrar azaltın . Bu biçimde her yıl bol çiçek açacaktır .
Çay severler. Yaz boyunca ayda bir defa su yerine soğutulmuş demli çay vermelisiniz. Toprak karışımında kestane toprağı kullanmışsanız çaya gerek yok.
NEM
Yapraklarına sık sık su püskürtün.
Gerekirse her yıl ilkbaharda saksı değişebilirsiniz. Yapraklarından kolayca yetişir. Bir parça yaprak kesin. Birkaç gün dışarıda soldurduktan sonra dikin.
Gübrelenmesi : 12-2. aylar arasında 15 günde bir kez 1 gr. Kaktüs Gübresi 1 lt. suda eritilerek verilmelidir. Bitkiler pamuklu bitlere karşı hassastırlar. Bunun için belirti görüldüğünde insektisitlerden birisi ile ilaçlanmalıdır.
ÜRETİM
En iyi zaman mayıs – haziran aylarıdır ki kışın bolca çiçek açabilecek kadar büyüyebilsinler.
Yılbaşı kaktüsünden iki veya üç boğumlu parçalar kullanmalısınız. Kesilen parçalar en az 4 saat en fazla 24 saat açıkta bekletilmeli. Bu süre havanın sıcaklığına göre değişir.
Sonra yukarda anlattığım sevdiği toprak karışımına dikeceksiniz. Direkt güneş almayan çok aydınlık bir yerde tutun. Bir ay içinde hem köklenme hem filizlenme gerçekleşir. Diktiğiniz zaman bir ay süresince, çok fazla pörsüme göstermedikçe normalden biraz daha az sulayın. Bu süreçte esas olan yüksek hava nemliliğidir. Köklenme tamamlanana kadar ilk 4 hafta kapalı şeffaf kaplarda veya üstünü naylonla kapatarak tutmanız daha iyi olabilir.
Tohum ile Üretimde, Zygocactus un (Yılbaşı Çiçeği) tohumları taze iken ekilmelidir. Çimlenme süresini kısaltmak için, iri ve sert kabuklu tohumlar ekimden önce suda ıslatılır veya mekaniksel yollarla aşındırılır. Ekim İlkbaharda (Mart-Nisan aylarında) yapılır. Tohumların çimlendirilmesinde, hacim olarak eşit miktarlarda orman toprağı, turba ve kumun karışımından oluşan harç kullanılabilir. Bu karışıma bir miktar odun kömürü tozu eklenmesi yararlıdır. Tohumlar, yine hacim olarak eşit miktarlarda yaprak çürüntüsü, dişli dere kumu ve odun kömürü karışımına da ekilebilirler. Çimlendirme ortamının yüzeyine 3-4 mm aralıklarla ekilen tohumların üzerleri kendi irilikleri kadar harç tabakası ile örtülür.
