Kökeni İspanya’ya uzanan Bertina bademiorijinal bir İspanyol bademi çeşididir. Karakteristik özelliği ise diğer badem çeşitlerine göre daha çok çiçeklenmesidir. Bertina badem fidanı ekilmesi ile bademin yolculuğu başlamaktadır. Sonrasında ise ağaç gelişimi ile de devam etmektedir. Özellikle de ağaç gelişimi mükemmel olarak nitelendirilmektedir. Ayrıca gelişimi de çok hızlı bir tür olduğu içinde üreticiler içinde çiftçi dostu bir meyve olarak nitelendirilmektedir.
Bertina badem fidanı üzerine son zamanlarda çok fazla araştırma yapılırken yoğun bir ilgide görmektedir. Bu durumun nedeni ise hem iç piyasada hem de ihracat açısından şansı yüksek bir badem çeşididir.
Meyve ikiz oranı ise oldukça düşüktür. Verim açısından incelendiğinde ise verimli olarak nitelendirilir. İri tanelidir. Bütün badem çeşitlerinin yetiştirildiği ağaçlar düşünüldüğü zaman hastalıklara karşı da dayanıklılığı çok yüksektir. Ancak çiçeklenme zamanı olarak en geç çiçeklenen badem olarak da dikkatleri üzerine çekmektedir. Ayrıca da taş bademi ailesinin bir üyesidir.
Bertina bademi 400 ile 1600 metre rakım arasında bulunan alanlarda yetişebilen bir bitkidir. Bertina badem fidanı dikimi için en uygun olan arazi ya da toprak kireçli veya çakıllı olan alanlardır. Bahçelerine dikmeyi düşünenler için ise güney taraflarda olmasında dikkat edilmelidir. Ayrıca hafif meyilli olmalı ve arazi ise su tutmamalıdır. Bu tür niteliklere sahip alanlar Bertina bademinin yetiştirilmesi için ideal yerlerdir.
Bertina badem fidanı dikilirken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bunun için;
İlk önce fidanların dikileceği alanlar belirlenmelidir.
Çukurlar dikkatli bir şekilde açılmalıdır.
Kış mevsimi daha yumuşak bir bölgede yetiştirilecek ise dikim için en uygun zaman sonbahar olacaktır.
Kış mevsimi sert geçiyor ise fidan dikimi için en uygun zaman ise ilkbahar olacaktır.
Mesafeler için is 6mx6m ya da 6mx7m olarak ayarlanması çok daha iyi olacaktır.
Badem fidanları eğimli arazilere dikilmelidir.
Dikim zamanı geldiği zaman torbalı fidanlar daha çok tercih edilmelidir. Çünkü toprağı tutması ve aynı zamanda da ağaca dönüşme ihtimali daha yüksek olmaktadır. Fidan çukurlarının derinliği ise 70 ile 80 cm arasında olması yeterlidir. Dikimden sonra mutlaka can suyu verilmelidir.
Fidan diplerine yapılabilirse sap-saman uygulaması yapılması önerilmektedir. Fidanın dikildiği ilk andan itibaren bir anda tepesi 80 santimetreye kadar vurabilmektedir.
Bertina badem fidanı bakımında da dikkat edilmesi gereken önemli detaylar bulunmaktadır. Bu detaylardan biri ise badem ağaçlarının alacakları şekilleri hakkındadır. İlk iki yıl boyunca fidan düzenli olarak budanır. Ancak budama yaparken çok fazla kesilmesi de ağaca dönüşmesinin önüne geçebilmektedir. Doğru bir şekilde budama yapılması çok önemlidir. Titiz ve dikkatli bir şekilde yapılmasına özen gösterilmelidir.
Badem bahçeleri üzerine çalışılırken ağaçların alacakları şekiller için en uygun sistem belirlenmelidir. Yapılan çalışmalar sonucunda da değişik doruk dallı yöntemin en iyisi olduğu görülmüştür. Başka bir deyiş ile de modifiye lider olarak da adlandırılmaktadır. Ortalama olarak 2 ile 3 yıl içerisinde terbiye sisteminin kurulması ve oluşturulması için yeterlidir. İlerleyen yıllarda da budamaya da gereken özen gösterilmeye devam edilmelidir. Çünkü verimi etkileyen etmenlerin başında gelmektedir.
Budama yapılırken kalın dallardan uzak durulmalıdır. Yarım ile üç santimetre kalınlığında olan dalların budanması gerekmektedir. Uç budaması ile yaz budaması da unutulmamalıdır. Budanırken daha çok badem ağaçlarına vazo şekil verilmektedir.
Türkiye’de badem yetiştiriciliği genellikle kuru koşullar altında yapılmasına karşın yıllık yağışın 600 mm’nin üstünde olan bölgelerde bademin sulanmasına gerek yoktur. Ancak yaz aylarında mutlaka sulanmasına özen gösterilmelidir. Çünkü o dönemde yapılan sulamanın faydası oldukça büyüktür.
Bertina badem fidanı büyürken sulama dikkat edilmelidir. Ağaca dönüşüp meyve vermeye başladıktan sonra kuru koşullar altında yetiştirilmeye devam edilir. Genel olarak ise bademler çok su sevmez. Bu yönü ile yetiştirilme açısından avantaj getirirken sulanmasına gerek yoktur anlamı da çıkarılmamalıdır. Diğer bitkilere oran ile daha az su istemektedir.Sulanması durumunda ise verim ortalama olarak iki ile dört kat arasında daha verimli bir hale getirmektedir.
Bertina badem fidanı bakımında dikkat edilmesi gereken son nokta ise gübrelemedir. Her yıl düzenli olarak azot takviyesi yapılmasına dikkat edilmelidir. Diğer bitkilerde olduğu gibi gübreleme bir bitkinin büyümesinde oldukça etkili olmaktadır.
Bertina badem fidanı hastalıkları denince akla ilk gelen hastalıklar;
Bakteriyel kanser
Zamklanma hastalığı olarak sayılabilir.
Sert çekirdekli olan meyve ağaçları içinde en önemli olan hastalıklar olarak karşılaşılmaktadır. Bakteriyel kanserde bakteriler enfekteli yaprak ve göze neden olur. Aktif bir kanser olduğunun belirlenmesi durumunda ise dal ve gözlerinde de daha büyük sorunlar meydana gelmektedir.
Budama yapılırken fidanın yaralanmasına neden olma, enfekteli göz dipleri ve belirsiz bir nedenden dolayı açılan yaralardan bakteriler kolaylıkla girebilmektedir. Kanserde durum daha çok kışın sonu ve ilkbaharın başlangıcında belli olmaktadır. Zamk salgısı aşağıdan yukarıya doğru bir sızıntı şeklinde gözlemlenmektedir. Çiçek ve yapraklarda hastalanabilmektedir. Bu durumun yanında ise ağır bir enfeksiyon geçirilmiş ise çiçek sayısı ise de o kadar düşük olmaktadır.
